Νησίδα Λαζαρέτο

Η νησίδα Λαζαρέτο βρίσκεται στη ΒΑ πλευρά της πόλης της Κέρκυρας έχει έκταση 70.000 τ.μ., απέχει δύο ναυτικά μίλια από την πόλη και αποτελεί ιδιοκτησία του Δημοσίου (υπό τη διαχείριση του ΕΟΤ). Το νησί αποτελεί τόπο ιδιαιτέρου κάλλους με πυκνή και ποικίλη βλάστηση και σημαντικής ιστορικής αξίας.

Η ονομασία του Λαζαρέτο (Lazzaretto) οφείλεται στη χρήση του νησιού ως λοιμοκαθαρτήριο κατά την εποχή της Ενετοκρατείας (αρχές 16ου αιώνα) στην Κέρκυρα. Το 1413 στη Βενετία σε ένα νησάκι που ονομαζόταν Nazaretum (στο νησάκι βρίσκονταν η εκκλησία της Santa Maria di Nazaret) δημιουργήθηκε νοσοκομείο για προσβεβλημένους από πανώλη, με σκοπό τον περιορισμό της αρρώστιας. Η ονομασία Nazaretum, με το χρόνο, παραφράστηκε σε Lazaretto. Έτσι ονόμασαν όλα τα λοιμοκαθαρτήρια που ιδρύσαν οι Βενετοί στον ευρωπαϊκό χώρο (επίσης ονομασία "Λαζαρέτο" συναντά κανείς σε νησάκια στην Ιθάκη και στη Ζάκυνθο όπου υπήρχαν λοιμοκαθαρτήρια).

Στο Λαζαρέτο διασώζονται κτιριακά υπολείμματα σχεδόν όλων των φάσεων της ιστορίας του νησιού. Συγκεκριμένα σώζεται εκκλησία ιδιαίτερου ιστορικού και αρχιτεκτονικού ενδιαφέροντος χωρίς την οροφή της, διώροφο κτίριο από συμπαγής πλίνθους, τμήμα του περιμετρικού τοίχους του λοιμοκαθαρτηρίου που αποτέλεσε τον τοίχο των εκτελέσεων και το νεκροταφείο των 200 περίπου εκτελεσθέντων με μαρμάρινους σταυρούς, σε αντικατάσταση παλαιοτέρων ξύλινων, σε δύο συμμετρικούς σχηματισμούς.

 ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ ΤΟΥ ΝΗΣΙΟΥ ΛΑΖΑΡΕΤΟ

• Στο νησί είχε λειτουργήσει καταρχήν μοναστήρι κατά την εποχή της Ενετοκρατείας (αρχές 16ου αιώνα)
• Στη συνεχεία χρησιμοποιήθηκε ως λοιμοκαθαρτήριο για τέσσερις περίπου αιώνες μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα.Λόγω της γεωγραφική θέση της Κέρκυρας, το Βενετσιάνικο λιμάνι της, ήταν πολύ σημαντικό για τη ναυτιλία και το εμπόριο (άλλωστε για το λόγο αυτό ονομάστηκε "κλείδα" της Αδριατικής). Τα πλοία που έφθαναν στην Κέρκυρα και στο ταξίδι τους είχαν επισκεφτεί χώρες όπου είχε εμφανιστεί πανώλη ή άλλη λοιμώδης ασθένεια, παράμεναν στο Λαζαρέτο για 40 μέρες. Στο διάστημα αυτό, αν δεν εμφανιζόταν κρούσμα, τότε μόνο μπορούσαν να προσεγγίσουν το λιμάνι της πόλης. Στην Κέρκυρα υπήρχαν τρεις αξιωματούχοι υπεύθυνοι για υγειονομικά θέματα, οι οποίοι είχαν τον τίτλο των Προνοητών του Υγειονομείου. Οι δύο εκλέγονταν από το συμβούλιο της πόλης, ενώ ο τρίτος που ήταν προϊστάμενος του Λοιμοκαθαρτηρίου, διοριζόταν από τις υγειονομικές αρχές της Βενετίας. Στο νησί εργάζονταν υγειονομικοί υπάλληλοι, στρατιώτες και θρησκευτικοί λειτουργοί, ενώ υπήρχαν οι απαραίτητες κτιριακές εγκαταστάσεις. Το Λοιμοκαθαρτήριο ανακαινίστηκε κατά την περίοδο της Αγγλοκρατίας και λειτούργησε μέχρι την Ένωση, καθώς και σποραδικά για κάποιο διάστημα στα μετέπειτα χρόνια όταν υπήρχε ανάγκη.
• Κατά την περίοδο των Ρωσοτούρκων οι Τούρκοι είχαν εγκαταστήσει εκεί στρατιωτικό νοσοκομείο.
• Κατά την διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, οι Ιταλικές δυνάμεις κατοχής δημιούργησαν εκεί στρατόπεδο συγκέντρωσης Ελλήνων πατριωτών της Αντίστασης.
• 1946-1949. Κατά την περίοδο του εμφυλίου πολέμου το Λαζαρέτο αποτέλεσε τόπο εκτελέσεως θανατοποινιτών που είχαν καταδικασθεί στα πλαίσια του τεταμένου κλίματος της εποχής εκείνης. Περίπου 200 άτομα εκτελέστηκαν και τάφηκαν σε ανώνυμους τάφους γύρω από τον τόπο εκτέλεσης. Σύμφωνα τις ληξιαρχικές πράξεις που σώζονται στο Δήμο Κερκυραίων συντάχθηκε κατάλογος 112 εκτελεσμένων. Για τους παραπάνω λόγους, το νησί έχει κηρυχθεί ιστορικός τόπος.
• Από το 1976, επιζώντες θανατοποινίτες και συγγενείς εκτελεσμένων συνέστησαν το σωματείο "Λαζαρέτο" το οποίο φρόντισε για τη διευθέτηση του χώρου μετατρέποντάς τον σε χώρο ιστορικής μνήμης.